Smok wawelski

Legendarny smok, którego kryjówką miała być jaskinia zwana Smoczą Jamą u podnóża wzgórza wawelskiego w Krakowie. 

Król Krak był zręcznym i mądrym władcą, któremu udało się przekonać zamieszkujące Małopolskę plemiona do zjednoczenia się i oddania mu władzy. Pod jego panowaniem ziemie rozwijały się, a poddani bogacili. Wszystko to jednak trwało niedługo. Odgłosy pługów i cepów obudziły bowiem śpiącego pod skałą na zakolu Wisły potwora. Nie była to głupia bestia, potrafiła liczyć i negocjować, jednak przy tym wszystkim przede wszystkim wzbudzała strach.

Smok, zwany niekiedy “całożercą”, bo połykał wszystko bez rozgryzania, szybko sterroryzował okolicę. Zażądał, by co tydzień mieszkańcy oddawali mu starannie odliczoną ilość bydła do pożarcia. Gdy początkowo wieśniacy próbowali oszukiwać smoka, ten mścił się na nich, porywając i zjadając tyle osób, ilu krów brakowało w ofierze.

Wielkie strapienie spadło tym samym na Kraka. Był on już stary i nie dałby rady w walce tak potężnemu wrogowi. Posłał więc przeciw niemu swoich dwóch synów. Ci uzbroili się i wielokrotnie toczyli boje z potworem, jednak nigdy nie była ona rozstrzygająca. W końcu, skoro nie udawało się siłą, uciekli się do podstępu. Gdy przyszła pora na złożenie ofiary z bydła, zamiast żywych krów podstawili zaszytą w bydlęcych skórach płonącą siarkę. Smok, niczego nie podejrzewając, połknął zdobycz, a ta zaczęła go palić od środka i dusić dymem. W końcu skonał nad brzegiem Wisły.

Bracia ucieszyli się oczywiście. Jednak po krótkiej chwili euforii młodszy z nich uznał, że nie będzie nigdy lepszej okazji dla utorowania sobie drogi do królewskiego tronu. Zaatakował i zabił starszego brata, po czym wziął ciało i zaniósł przed oblicze króla. Opowiedział o zgładzeniu potwora, przy którym w trakcie walki starszy z synów Kraka niestety poległ.

Król zasmucił się utratą pierworodnego, jednak mimo wszystko zadowolony był, że potwór został pokonany. Młodszy syn został dziedzicem tronu, a niedługo — po śmierci króla — objął władzę. Krótko po tym jednak wyszła na jaw jego zbrodnia, za sprawą jakiegoś przypadkowego świadka. Wzburzeni taką niegodziwością mieszkańcy powstali przeciwko swojemu władcy i wygnali go na zawsze, koronę ofiarując jego siostrze, córce Kraka – Wandzie.

Na skale zaś, pod którą niegdyś mieszkał smok, wybudowano obronny gród. Na cześć dawnego króla, a może — jak niektórzy twierdzą — od stad kruków, które zleciały się do ścierwa potwora, nazwano go Krakowem.

Komentarz

Powyższa wersja opiera się z grubsza na najstarszej wersji legendy, spisanej przez Wincentego Kadłubka. Współcześnie powszechnie znane wersje pomijają motyw bratobójstwa, a zamiast królewskich synów umieszczają sprytnego Szewca Skubę lub Dratewkę. Ma ona znacznie bardziej formę bajki niż nieco mrocznej legendy.

Według Violetty Wróblewskiej, autorki “Słownika polskiej bajki ludowej”, smok wawelski w ogóle nie jest wytworem folkloru, a raczej jest wywodzony ze średniowiecznych kronik i biblijnych przypowieści. Pojawia się raczej w literaturze dziecięcej niż w przekazach kultury ludowej (zobacz źródło).

Źródła

Związane miejsca
Wawel
powiat Kraków
Zamek królewski w Krakowie

Inne legendy:


W pobliżu